''Korku katilidir aklın.''
''Korkmamalıyım. Korku katilidir aklın. Korku, mutlak yıkım getiren küçük ölümdür.''
Frank Herbert'in yazdığı ve 1965 yılında yayınlanan ''Dune'' insanların keşfettikleri bütün evrene yayılarak yıldızlara hükmettiği dev bir feodal imparatorluktaki uzak gelecekte geçiyor. Kitap bir bilimkurgu romanı olmasının yanında içerisinde barındırdığı ortaçağ motifleri ile de geçmiş ile geleceği sentezleyen oldukça başarılı bir yapıt.
İnsanlığın yıldızlar arası seyahatler yapabildiği ve bunu yaparken de ''insan gibi düşünebilen makineler'' ya da bu makinelerin temellerini oluşturan hiçbir bilgisayar kökenli cihazı kullanmadığı hatta kullanılmasının yasak olduğu bir kitap Dune. Günümüz tartışmalarına konu olan ''yapay zeka insanlık için bir tehdit mi?'' sorusunun cevabını Frank Herbert 1965 yılında kaleme aldığı bu kitap ve kitaplarda kendince çoktan vermiş durumda. Dune da bahsedilen evrende insanlık teknolojik açıdan çok fazla yol kat etmiş, yapay zekalar ve robotlar yapmıştır. Günün birinde bu yapay zeka ve robotlar insanlığa karşı ayaklanarak bir savaş başlatmışlardır. İnsanlar tüm insanlığı tehdit eden bu makinelere karşı Butleryan Cihadı ismini verdikleri bir kadim savaş ile makineleri yenmiş ve o tarihten sonra da makine veya yazarın tabiri ile ''insan gibi düşünen makine'' yapımı yasaklanmıştır. Dune, tüm bu anlatılan tarihinde sonrasını konu edinen bir kitap.
Kitabın konusundan kısaca bahsetmek gerekirse ilk değinmemiz gereken nokta bir baharat, ilaç ya da uyuşturucu diyebileceğimiz madde olan ''Melanj''dır kuşkusuz. Melanj, insanların uzayda yıldızlar arası seyahat yapabilmeleri için kullanan kişiye doğa üstü güçler bahşeden, kişinin gelecek ihtimallerini algılayıp görebilmesini sağlayan bir baharat. Bu da onu galaksi ekonomisinin temel taşı yapıyor. Kitabında bu yönüyle ana imgesi diyebileceğimiz bir madde. Melanj denen bu baharat sadece çöl gezegeni Arrakis'te diğer adıyla Dune'da yetiştirilebilmektedir. Arrakis tehlikeli ve sert iklimli olan bir dünyanın uzunca süre imparatorluğa isyan eden, Fremen adı verilen yerlilerinin gezegeni. Dune' soylu hanelerden biri olan Atreides Hanedanlığı'na Arrakis gezegeninin kontrolünün Padişah 4. Shaddam tarafından verilmesiyle başlıyor. Ana karakterlerimizden biri olan Atreides hanedanlığının yöneticisi Leto Atreides padişahın bu emrinden sonra ailesinin yüzyıllardır hüküm sürdüğü Caladan adlı gezegeni terk edip tüm maiyeti ve ailesiyle birlikte Arrakis'e doğru yola çıkıyor. Atreides Hanedanlığının baş düşmanı olan Harkonnen Hanedanlığı ise bu olayları fırsat bilip Atreides'lere saldırmak üzere harekete geçiyor. İki büyük hanedanlığın arasındaki bu çatışma Arrakis gezegenindeki hassas politik dengeyi de alt üst ediyor. Kitabın içeriğinden daha fazla bahsetmek henüz kitabı okumamış insanlar için sakıncalı olacağında hikayeden bahsetmeye burada bir son vermek istiyorum.
Frank Herbet'ın inşa ettiği dünyada zengin felsefe ve din ağları, yerlilerin efsane ve mitlerini kullanarak kendini bir dinin peygamberi pozisyonuna getirmeye çalışan bir çocuğun hikayesini, dev kum solucanlarını, büyük güçler arasındaki politik ve siyasi mücadeleleri, sosyoloji, ekonomi ve tarih bilimlerinin sınırlarını zorlayan bir anlatımı ve daha fazlasını bulacağınıza eminim. Hepinize iyi okumalar.
Yorumlar
Yorum Gönder